Tokian tokiko mintzo nafar batzuen egungo egoeraz

• Lekaroz, Gorka ^[1]
  1. [1] Ikertzaile independentea
• Localización: Fontes linguae vasconum: Studia et documenta, ISSN 0046-435X, Año nº 52, Nº 130, 2020, págs. 491-532
• Idioma: euskera
• DOI: 10.35462/flv.130.6
• Texto completo no disponible (Saber más ...)
• Resumen

  • LABURPENA Lan honek helburu bikoitza du. Batetik, Nafarroan belaunez belaun transmititutako mintzo dialektalen hegoaldeko muga zein den erakutsi dugu. Bestetik, Aezkoatik Burundara muga bazterrean zehar mintzo horiek nolako bizitasuna duten aztertu da. Herri ugaritan oso ahulduta edo guztiz itzaltzear daude, eta beste batzuetan jarraipena azken hamarkadetan eten denez gazteak hizkera tradizionaletik urrundu dira; eremu horretan guztian euskararen gizaldiz gizaldiko transmisioak eredu estandarra du gaur oinarri, ez euskalkia. Herri gutxi batzuetan tokian tokiko mintzoen segida ez da oraino eten, baina transmisioa zailtzen duten oztopoak handiak dira. RESUMEN El trabajo que presentamos tiene un doble objetivo. De un lado, fijar el actual límite meridional de las hablas dialectales del euskera habladas en Navarra; de otro, mostrar qué grado de vitalidad presentan las hablas más meridionales entre el valle de Aezkoa y la Burunda. En muchos lugares se encuentran al borde de la desaparición, mientras que en otros tantos su continuidad se ha interrumpido durante estas últimas décadas y hoy ya no es el euskera dialectal, sino el estándar, el que está en la base de la transmisión intergeneracional. En unas pocas localidades de la zona estudiada la transmisión del euskera dialectal sigue produciéndose, pero se enfrenta a crecientes dificultades. ABSTRACT The work we present has a double objective. On the one hand, to establish the current southern limit of the dialectal Basque speeches spoken in Navarre; on the other, to show what degree of vitality the more southern speeches present between Aezkoa and Burunda valleys. In many places they are on the verge of disappearing, while in other places their continuity has been interrupted during these last decades and today it is no longer the dialectal Basque, but the standard, which is at the base of intergenerational transmission. In a few places in the area studied, the transmission of dialectal Basque continues to take place, but it is facing increasing difficulties.

• Referencias bibliográficas
  • Apalauza, A. (2012). Nafarroako ipar-mendebaleko hizkeren egitura geolinguistikoa. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.
  • Arana, A. (2004). Nafarroako euskalkiak. Hegoaldeko goi-nafarrera. Artzibarko aldaera. Hiztegia. Donostia: Hiria.
  • Artola, K. (1985). Ezkabarteko euskara, Iruñeko udal dermioaren ondokoa, Celedonia Zenoz andrearen ahotan. In E. Kortadi (arg.), Aingeru Irigarayri...
  • Artola, K. (2017). Erroibarko aldaeraren inguruan (5 – Esteribarko erdialdeko azpialdaera. Lehen erdia). flv, 124, 299-354.
  • Artola, K. (2019). Olaibarko aldaeraren inguruan (Bigarren erdia: erdialdeko herriak). flv, 128, 387-436.
  • Artzelus, A. (2019). Garaziko hizkuntza-aldakortasuna geografiaren, adinaren eta generoaren arabera. flv, 127, 153-188.
  • Azkue, X. (2000). Hitanoa Zumaian. Zumaia: Zumaiako Udala.
  • Beraza, A. (2002). Hizkuntzaren transmisio naturala (lan argitaragabea). https://hiznet. asmoz.org/wp-content/uploads/2018/10/Beraza_Ainhoa.pdf...
  • Bidador, J. (2001). Euskara Iruñeko kazetaritzan (1910-1920). Testu antologia (i). Iruñea: Iruñeko Udala.
  • Bidador, J. (2003). Euskara Iruñeko kazetaritzan (1930-1936). Testu antologia (ii). Iruñea: Iruñeko Udala.
  • Bonaparte, L. L. (1863). Carte des sept provinces basques montrant la délimitation actuelle de l’euscara et sa division en dialectes, sous-dialectes...
  • Camino, I. (1997). Aezkoako euskararen azterketa dialektologikoa. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
  • Camino, I. (2015). Aezkoako ohiko mintzo zaharrean oinarrituz etorkizunerako hizkuntza sorburu egokiak etor daitezke. Diario de Noticias,...
  • Cavanaugh, J. R. (2006). Little women and vital champions: gendered language shift in a Northern Italian town. Journal of Linguistic Anthropology,...
  • Dorian, N. (1981). Language death. The life cycle of a Scottish Gaelic dialect. Philadelphia: University of Pennsylvania.
  • Erdozia, J. L. (2001). Sakana erdialdeko euskara. Iruñea: Nafarroako Gobernua.
  • Erdozia, J. L. (2006). Altsasuko euskara. Altsasu: Altsasuko Udala eta Sakanako Mankomunitatea. http://sakana-mank.eus/wp-content/uploads/sites/72/2014/07/...
  • Erize, X. (1997). Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa, 1863-1936. Soziolinguistika historikoa eta hizkuntza gutxituen bizitza....
  • Etxaniz, P. (2001). Tratamenduen bilakaera, to eta no. flv, 87, 225-234.
  • Etxegoien, J. K., Xamar (2018). Etxera bidean. Iruñea: Pamiela.
  • Fuertes, J. (1873). El telegrafista del Sistema Weasthone. La vida en Alsásua. Madril: M. Minuesaren inprimategia.
  • Ibarra, O. (2018). El euskera de ayer y de hoy: variación y contacto. Iruñea: Pamiela.
  • Iñigo, A. (2005). Juan Goikoetxea Zabalo, euskaltzain urgazlea, jaio zeneko mendeurrenean. Euskera, 50(2), 679-686.
  • Iqbal, I. (2005). Mother tongue and motherhood: Implications for French language maintenance in Canada. The Canadian Modern Language Review...
  • Irigarai, A. (1956). Noticia del estado lingüístico de Navarra en 1935. Euskera, 1, 41- 46.
  • Irigarai, A. (1965). La vieja lengua en Pamplona y aledaños. Diario de Navarra, 1965- 11-21, 9.
  • Irizar, P. (1973). Los dialectos y variedades de la Lengua Vasca. Estudio lingüístico-demográfico. brsvap, 29, 1-3, 3-78.
  • Irizar, P. (1992). Morfología del verbo auxiliar alto navarro meridional (Estudio dialectológico). Iruñea: Euskaltzaindia & Nafarroako...
  • Izengabea. (1904). Guía Eclesiástica y estado del personal del Obispado de Pamplona, en 1º de septiembre de 1904, mandado publicar por el...
  • Jimeno Jurío, J. M. (1986). Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea de Cizur. Bilbo: Euskaltzaindia.
  • Kasares, P. (2010). 20 urteko nafar euskaldun hori (Nafarroako euskararen egoera zenbait gazte euskaldunen bizipenetan). bat Soziolinguistika...
  • Kasares, P. (2014). Euskaldun hazi Nafarroan. Euskararen belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan....
  • López-Goñi, I. (2002). Nafarroa Garaiko ikastolen historia (1931-1982). Iruñea: Euskara Kultur Elkargoa.
  • Maiora, F. (2018). Euskera, lengua inteligible. Egilearen argitalpena.
  • Nafarroa. 4/2019 LF, otsailaren 4koa, Nafarroako Toki Administrazioaren erreformarako. Nafarroako Aldizkari Ofiziala, 2019ko otsailaren 6a,...
  • Nafarroako Gobernua. (2020). Nafarroako datu soziolinguistikoak, 2018. Iruñea: Nafarroako Gobernua, Euskarabidea – Euskararen Nafar Institutua.
  • Ondarra, F. (2005). Bakaikuko hitzak, esaerak etab. flv, 100, 481-523.
  • Ozaita, J. (2014). Hurbilpen bat Tolosaldeko gazteek hitanoari buruz duten pertzepzio, diskurtso eta praktikara. bat Soziolinguistika Aldizkaria,...
  • Sánchez-Carrión, J. M., Txepetx (1972). El estado actual del vascuence en la provincia de Navarra (1970). Factores de regresión. Relaciones...
  • Santazilia, E. (2009). Luzaideko hizkuntz bariazioa. flv, 111, 219-248.
  • Satrustegi, J. M. (2003). Euskara Nafarroan atzo eta gaur. Jakin, 135, 73-82.
  • SEI. (2002). Lekunberriko Euskararen Kale Erabileraren Neurketa. Andoain: SEI Kultur Elkartea. http://www.iparmank.eus/fitxategiak/dokumentuak/testuak/...
  • SHK. (2016). Sakanako hizkuntza-erabileraren kale-neurketa. Andoain: Soziolinguistika klusterra. http://sakana-mank.eus/wp-content/uploads/sites/72/2017/06/Ka¬le-neurketa-2016-SakanaTxostena.pdf...
  • Zuazo, K. (2010). Sakanako euskara. Burundako hizkera. Iruñea & Bilbo: Nafarroako Gobernua & Euskaltzaindia.